ترازنامه از جمله مهم‌ترین صورت‌های مالی شرکت است که به آن صورت وضعیت مالی نیز گفته می‌شود. این صورت مالی یا بیلان مالی گزارشی است که نشان می‌دهد در یک زمان مشخص، شرکت چه میزان دارایی و بدهی داشته و حقوق صاحبان سهام به چه میزان بوده است.
ترازنامه حسابداری، وضعیت مالی یک شرکت را نشان می‌دهد که در انتهای دورههای مالی ۳ ماهه و سالانه منتشر می‌شود. هدف از ترازنامه، ارائه اطلاعات مالی به تصمیم‌گیرندگان داخل و خارج از سازمان است تا با توجه به این اطلاعات، تصمیمات درستی اتخاذ کنند. اگر قصد سرمایه‌گذاری در سهام شرکتها را دارید، باید با اصول و نحوه تحلیل ترازنامه آشنا باشید. شرکت حسابداری حساب ۲۴، قصد دارد شما را با مفاهیم ترازنامه و اجزای آن بیشتر آشنا کند.
ترازنامه چیست؟
ترازنامه یا صورت وضعیت مالی، یکی از صورت‌های مالی اساسی است که وضعیت مالی یک واحد اقتصادی را در یک زمان مشخص نشان می‌دهد که باید توسط یک نهاد حسابرسی تهیه شود. تهیه ترازنامه، اغلب در پایان یک دوره مالی انجام می‌گیرد و در آن اطلاعاتی همچون دارایی، بدهی و سرمایه، مشخص خواهد شد که این سه بخش، معادله اصلی حسابداری را (سرمایه + بدهی = دارایی) تشکیل می‌دهند.
در ترازنامه حسابداری، در سمت راست، ترازنامه دارایی‌ها و در سمت چپ آن بدهیها و میزان سرمایه واقع شده‌اند. به زبان ساده، فرمول ترازنامه بیان می‌کند که یک شرکت چه میزان دارایی و چه مقدار بدهی دارد و صاحبان شرکت چه مقدار سرمایه‌گذاری کرده‌اند.
اطلاعات ارائه شده توسط ترازنامه
ترازنامه حاوی اطلاعاتی در مورد دارایی‌ها و بدهیهای یک شرکت حسابرسی و یا حسابداری بوده که بسته به نوع شرکت این اطلاعات، ممکن است شامل دارایی‌های کوتاه مدت مانند پول نقد و حساب‌های دریافتی یا شامل دارایی‌های بلند مدت باشد. صاحبان شرکتها می‌توانند با استفاده از این اطلاعات و تجزیه و تحلیل ترازنامه، کسب و کار خود را در یک پایه مالی خوب حفظ کنند. در این بخش قصد داریم به بررسی دقیق‌تری از اطلاعات موجود در صورت وضعیت مالی که شامل نقدینگی، بهره‌وری و ریسک می‌شود، بپردازیم.
نقدینگی در ترازنامه
نقدینگی به معنای توانایی و قدرت یک شرکت سهامی در پرداخت بدهیهای جاری است که بیشتر، در کوتاه مدت مورد محاسبه قرار خواهد گرفت. به عنوان مثال میتوان به شرکت خدمات مالی اشاره نمود. با نسبت‌های مالی نقدینگی، میتوان یک شرکت را از لحاظ مالی بررسی کرد و میزان نقدینگی آن را به دست آورد. برای محاسبه نسبت‌های نقدینگی، شرکت به ترازنامه‌ای که از آن منتشر می‌شود نیاز داریم. موارد حائز اهمیت در بیلام مالی، برای محاسبه نسبت‌های مالی نقدینگی، شامل بدهیهای جاری و دارایی‌های جاری است که با مقایسه این دو مورد میتوان تصویر روشنی از نقدینگی ارائه کرد.
بهره وری
مقایسه صورت سود، زیان و صورت وضعیت مالی، امکان بررسی میزان کارایی کسب و کار را با بررسی دارایی‌ها انجام می‌دهد. پس از بررسی میزان بهره‌وری، می‌توانید برای استفاده درست از دارایی‌ها، جهت درآمدزایی بیشتر برنامه‌ریزی کنید. در واقع سنجش بهره‌وری از طریق بررسی ترازنامه، صورت سود و زیان انجام می‌گیرد.
ریسک
مدیریت ریسک در صورت وضعیت مالی، تابعی از مدیریت دارایی و بدهی محسوب می‌شود. تمامی سرمایه‌گذاری‌ها شامل مقداری ریسک و خطراتی هستند که در دنیای مالی، ریسک به درجه‌ای از عدم اطمینان یا احتمال ضرر مالی در تصمیمات سرمایه‌گذاری اشاره دارد. ترازنامه به شما کمک می‌کند تا میزان قدرت و اثرگذاری کسب و کار خود را درک کنید و مقدار ریسک مالی را بسنجید. برای مشاهده ریسک در ترازنامه شرکت مالیاتی، می‌توانید بدهیها را با دارایی‌های مشخص شده در ترازنامه خود مقایسه کنید.
کاربرد ترازنامه حسابداری
ترازنامه بخشی از صورت‌های مالی هر شرکت محسوب می‌شود که وجود آن ضروری است. ترازنامه به دلیل اطلاعاتی مهمی که خدمات حسابداری ارائه می‌دهد، کاربرد فراوانی دارد. این اطلاعات به یک تحلیلگر کمک می‌کند تا از طریق صورت سود و زیان، ترازنامه، صورت جریان وجه نقد و صورت سود و زیان جامع، متوجه تناسب بین دارایی بدهی و سوددهی شرکت شود.
در واقع ترازنامه نشان می‌دهد که شرکت در گذشته چگونه عمل کرده و چه رشدی در آینده خواهد داشت. علاوه بر این، با مقایسه بیلان مالی یک شرکت در چند سال متمادی، میتوان متوجه روند و تغییرات میزان دارایی بدهی و حقوق صاحبان سهام آن شرکت شد؛ به عبارت دیگر کاربرد بیلان حسابداری در تشخیص و پیش‌بینی سودآور بودن یا نبودن شرکت در آینده است.
نمونه ای از ترازنامه حسابداری
در تصویر زیر نمونه‌ای از ترازنامه حسابداری قرار داده‌ایم تا با ساختار و اجزای آن بیشتر آشنا شوید:
نحوه تهیه بیلان مالی در ترازنامه
بیلان مالی بیشتر با استفاده از نرم‌افزار حسابداری تهیه می‌شود؛ ولی اگر قصد دارید آن را به صورت دستی تنظیم کنید، باید مراحل زیر را انجام دهید:
- ابتدا ۲ ستون برای دارایی‌ها و بدهیها ایجاد کنید.
- سپس حساب‌های هر ستون تراز مالی شرکت را بر اساس میزان نقدینگی از بالا به پایین بنویسید و جمع آنها را در انتهای هر ستون یادداشت کنید.
- جمع حساب‌های ستون بدهکار با جمع حساب‌های ستون بستانکار باید با یکدیگر برابر باشد؛ در صورتی که توازن مانده حساب‌ها در تراز حسابداری برقرار نباشد نمی‌توان به صورت‌های مالی اطمینان کرد.
تفاوت های صورت مالی و ترازنامه
بیلان، بدهیها و حقوق ثابت سهام شرکت است که ثبات مالی آن مجموعه را نشان می‌دهد؛ در حالی که صورت‌های مالی نحوه عملکرد شرکت را بیان می‌کند و میزان سلامت مالی و شفاف بودن عملکرد آن شرکت را نمایان می‌سازد. از دیگر تفاوت‌های ترازنامه و صورت مالی میتوان به موارد اشاره کرد:
- تفاوت در معنی: بیلان مالی گزارشی است که وضعیت مالی یک شرکت را نشان می‌دهد و به عنوان ترازنامه شناخته می‌شود. در حالی‌که صورت مالی گزارشی است که میزان فعالیت مالی یک کسب و کار را مشخص می‌کند.
- تفاوت در هدف: ترازنامه جهت ایجاد یک دیدگاه کلی از دارایی‌های شرکت که شامل بدهیها و دارایی‌های آن است، تهیه می‌شود؛ ولی صورت مالی، نحوه عملکرد یک شرکت را نشان می‌دهد.
دارایی و بدهیهای جاری و غیرجاری
ترازنامه تنها شامل دارایی‌ها، بدهیها و میزان سرمایه نیست و هر یک از این اقلام خود دارای دسته‌بندی‌هایی هستند که در این بخش به معرفی این دسته‌بندی‌ها در ترازنامه می‌پردازیم:
ترازنامه | ||
دارایی جاری | بدهی جاری | |
بدهی غیر جاری | ||
دارایی غیر جاری | ||
حقوق صاحبان سهام | ||
ستون دارایی‌ها در ترازنامه
اموال منابع اقتصادی و مواردی که دارای ارزش مادی باشند، مشمول دارایی‌های شرکت میشوند. دارایی‌های یک واحد اقتصادی به ترتیب، میزان نقدینگی از بالا به سمت پایین در ستون اول ترازنامه قرار می‌گیرند. دارایی‌هایی که سهولت بیشتری در تبدیل به پول نقد دارند، در سطرهای بالاتری از ستون دارایی‌ها قرار می‌گیرند. سپس اقلامی که ثبات بیشتری دارند، در انتهای ترازنامه ذکر میشوند. دارایی‌ها شامل ۲ بخش زیر هستند:
- دارایی‌های جاری: دارایی‌هایی که در طول یک سال یا کمتر به پول نقد تبدیل میشوند، دارایی‌های جاری نام دارند که شامل پول نقد، اوراق بهادار قابل فروش، حساب‌های قابل نقد، موجودی کالا و مخارج پیش‌پرداخت شده است.
- دارایی‌های غیر جاری: دارایی‌هایی که مدت زمان تبدیل آنها به پول نقد بیشتر از یک سال باشد، دارایی‌های غیرجاری نام دارند که شامل هزینه‌های ثابت دارایی‌های نامشهود، سرمایه‌گذاری‌های بلند مدت و غیره هستند.
ستون بدهی در ترازنامه
ستون دوم ترازنامه مالی، شامل دو بخش بدهیها و سرمایه‌ها است. به تعهدات و بدهیهای مالی که یک شرکت باید پرداخت کند بدهی آن شرکت می‌گویند. بدهیها ممکن است ماهیت‌های مختلفی داشته باشند. بدهیها هم مثل دارایی‌ها شامل ۲ دسته بدهی جاری و بدهی غیر جاری هستند:
- بدهیهای جاری: بدهیهای جاری موعود پرداختشان، یک سال بوده و بر اساس تاریخ سررسید فهرست میشوند. بدهی بانکی، سود قابل پرداخت، پیش پرداخت به مشتریان، سود سهام قابل پرداخت و غیره در دسته بدهیهای جاری قرار می‌گیرند.
- بدهیهای غیر جاری: تعهداتی که تسویه آنها بیش از یک سال زمان‌بر باشد، جزوه بدهیهای غیر جاری هستند. میتوان به وام‌های بلند مدت، اسناد پرداختنی دراز مدت، اوراق‌قرضه، وثیقه، بدهیهای مالیاتی تعلیق شده و غیره در این حوزه اشاره نمود.
سوالات متداول شما در مورد ترازنامه
بدهیهای شرکتها، بزرگترین نقاط ضعف ترازنامه حسابداری محسوب میشوند که باید مورد بررسی قرار گیرند. با ارزیابی بدهیهای شرکت میتوان مشخص کرد که این بدهیها نسبت به دورههای مالی قبلی، رشد داشته یا اینکه کاهش یافتهاند.
منظور از واحد اندازهگیری ترازنامه حسابداری، واحد پولی است که مبالغ بر اساس آن نوشته میشوند. ازآنجاییکه واحد پول رسمی کشور ایران ریال است این مبالغ و اعداد باید بر اساس ریال درون گزارش ذکر شوند.بزرگترین نقطه ضعف ترازنامه حسابداری چیست؟
واحد اندازه گیری ترازنامه حسابداری چیست؟
چکیده مطلب ترازنامه حسابداری
اصطلاح بیلان حسابداری به صورت‌های مالی اطلاق می‌شود که دارایی‌ها، بدهیها و حقوق صاحبان سهام شرکت را در یک مقطع زمانی خاص گزارش می‌کند. ترازنامه مبنایی، برای محاسبه نرخ بازده سرمایه‌گذاران و ارزیابی ساختار سرمایه شرکت است. بیلان مالی یا ترازنامه، جزو ۳ صورت مالی اصلی شرکت محسوب می‌شود که برای ارزیابی کسب و کارها مورد استفاده قرار می‌گیرد. در واقع بیلان حسابداری به معادله‌ای گفته می‌شود که در آن باید میزان دارایی‌ها با جمع میزان سرمایه و بدهیها برابر باشد تا بتوان به اطلاعات آن اعتماد کرد.
اجزای ترازنامه شامل دارایی‌ها و بدهیها هستند که هر یک از این اقلام به ۲ دسته جاری و غیرجاری تقسیم‌بندی میشوند. در این مقاله اطلاعات جامعی درباره ترازنامه و اجزای آن توضیح داده‌ایم. تحلیلگران بنیادی از ترازنامه‌ها برای محاسبه نسبت‌های مالی استفاده می‌کنند. با اطلاعات موجود در ترازنامه می‌توانید نسبت‌های مالی مورد استفاده در تحلیل بنیادی را محاسبه کرده و آن را متناسب با صنعت و نوع فعالیت شرکت خود تفسیر کنید.
بدون دیدگاه