مالیات علی الراس یک موضوع مهم و حیاتی در حوزه مالیات به شمار می‌رود که ممکن است، تمامی اشخاص حقیقی و حقوقی با آن سروکار داشته باشند. علی الراس شدن مالیات، می‌تواند جرائم و عواقب زیادی را برای مودیان مالیاتی به همراه آورد؛ بنابراین آشنایی با مفهوم مالیات علی الراس و پیشگیری از آن، اهمیت زیادی برای صاحبان مشاغل دارد. شرکت حسابداری حساب ۲۴، قادر است که دلایل احتمالی بروز مالیات علی الراس و نحوه محاسبه آن را شناسایی و شرح دهد تا با مفهوم آن، بیشتر آشنا شوید.
مالیات علی الراس چیست؟
هر کسب و کاری وظیفه دارد که مدارک و اسناد درآمد کسب و کار خود را به صورت دوره‌ای برای سازمان مالیاتی کشور در قالب اظهارنامه مالیاتی، دفاتر و غیره ارسال کند تا کارشناسان این سازمان طبق این اسناد دریافتی، مالیات متعلقه را محاسبه کنند. در بعضی از مواقع به دلیل عدم ارائه مدارک و اسناد مورد نیاز و یا وجود نواقص در آنها، کارشناسان سازمان امور مالیاتی کشور بر حسب معیارها و قوانین مالیاتی رایج کشور، میزان مالیات مودی را محاسبه کرده و اعلام می‌کنند.
این مالیات تشخیصی، اغلب بیشتر از درآمد واقعی مودی است و منجر به افزایش مبلغ پرداختی او می‌شود که به آن مالیات علی الراس می‌گویند. از این‌رو تمامی مدیران وظیفه دارند، مدارک و اسناد مالیاتی را به طور کامل و صحیح در اختیار ممیزین قرار دهند تا مالیات آنها توسط کارشناسان محاسبه شود. شرکت‌های معتبری مثل حساب ۲۴ قادر هستند این محاسبه را به درستی برای شما انجام دهند.
انواع مالیات علی الراس
در قوانین شرکت مالیاتی اغلب در ۳ حالت، شرکت‌ها یا افراد حقیقی مشمول مالیات علی الراس می‌شوند که شامل موارد زیر هستند:
- تاخیر در ارائه اظهارنامه مالیاتی: اگر شخص حقیقی یا حقوقی در موعد مقرر، اظهارنامه مالیاتی خود را ارائه ندهند، ممکن است مشمول مالیات علی الراس شود که در این صورت علاوه بر پرداخت مالیات، باید جریمه مالیاتی متعلقه را نیز بپردازد.
- ناقص بودن اظهارنامه: اگر اظهارنامه مالیاتی شخص حقیقی یا حقوقی، دارای نواقصی باشد و ممیز مالیاتی به اطلاعات لازم برای تعیین مالیات دسترسی پیدا نکند، در این صورت ممکن است مالیات علی الراس برای او اعمال شود. در چنین شرایطی شخص موظف است نواقص را برطرف کرده و مبلغ مالیات تعیین شده را بپردازد.
- تاخیر داشتن در ارائه مدارک: اگر شخص حقیقی یا حقوقی برای ارسال مدارک مالیاتی خود، بعد از درخواست کتبی از سوی مراجع مالیاتی، تاخیر داشته باشند و یا مدارک را ارائه ندهد، ممکن است، مشمول مالیات علی الراس شوند. در این حالت شخص باید به سرعت مدارک مورد نظر را ارائه داده و مبلغ مالیات را به همراه جریمه معین شده بپردازد.
محاسبه مالیات علی الراس
ممیزین مالیاتی به صورت تخمینی، مالیات علی الراس را محاسبه می‌کنند و از روش‌های متنوعی برای محاسبه بهره می‌برند که در ادامه در مورد چگونگی محاسبه مالیات علی الراس توضیح خواهیم داد:
- تهیه اظهارنامه برآوردی: اگر شخص حقیقی یا حقوقی به هر دلیلی اظهارنامه مالیاتی صحیح و جامعی را ارائه ندهد، سازمان امور مالیاتی ممکن است به تهیه اظهارنامه برآوردی بپردازد. در این اظهارنامه، اطلاعات مالی و اقتصادی مودی به صورت تخمینی و بر اساس قرینه‌های مالیاتی ارائه خواهد شد.
- جمع‌آوری اطلاعات: ممیزین مالیاتی تمامی اطلاعات مربوط به فعالیت‌ها و اطلاعات اقتصادی شخص حقیقی یا حقوقی را از منابع مختلفی مثل مراجع دولتی و غیردولتی، بانک‌ها، سوابق مالی و تجاری، شرکت حسابرسی و غیره جمع‌آوری می‌کنند.
- تعیین قرینه‌ها و قرائن: قرینه‌های مالیاتی به عواملی گفته می‌شود که برای تعیین مالیات تخمینی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این عوامل اغلب شامل درآمد، هزینه‌ها، انواع فعالیت اقتصادی و دیگر ملاحظات مالیاتی می‌شوند.
- محاسبه مالیات: ممیزین مالیاتی از طریق ضریب مالیاتی که متناسب با فعالیت اقتصادی و قرینه مالیاتی است، می‌توانند مبلغ علی الراس را محاسبه کنند. این مبلغ اغلب بیشتر از مالیاتی است که بر اساس اطلاعات واقعی شخص حقیقی یا حقوقی برآورد می‌شود. از این‌رو مالیات علی الراس به صورت تخمینی بر اساس قرینه‌ها و قرائن مالیاتی محاسبه خواهد شد که این مبلغ ممکن است بیشتر از مالیات واقعی باشد. برای جلوگیری از علی الراس شدن مالیات، دقت در تهیه اظهارنامه مالیاتی و ارائه مدارک کامل و صحیح به مراجع مالیاتی اهمیت زیادی دارد.
مالیات علی الراس چند درصد است؟
مالیات علی الراس در کشورهای مختلف و مناطق گوناگون با توجه به قوانین و مقررات مالیاتی آن منطقه، ممکن است متغیر باشد. نرخ مالیات علی الراس به صورت سالانه توسط سازمان مالیاتی اغلب بر اساس نوع فعالیت اقتصادی و سایر عوامل تعیین‌کننده اعلام می‌شود. ضرایب مالیاتی در دفترچه ضرایب ذکر خواهد شد تا مراجع مالیاتی و ممیزین بتوانند مبلغ مالیات علی الراس را بر اساس این ضرایب محاسبه نمایند.
مواردی مثل ضرایب مالیاتی، میزان درآمد، نوع فعالیت اقتصادی و میزان تخلفات مالیاتی، نیز امکان دارد در محاسبه مالیاتی علی الراس تاثیر خود را داشته باشند. برای مثال در بعضی از کشورها میزان مالیات می‌تواند بر اساس درصدی از درآمد مودی محاسبه شود. این درصد با توجه به میزان نادرستی‌ها یا تخلفات مالیاتی افزایش می‌یابد و در برخی مناطق نرخ علی الراس برای تخلفات مالیاتی ثابت است.
دلایل علی الراسی شدن مالیاتی
در ماده ۹۷ قانون امور مالیاتی برای علی الراس شدن مالیات، دلایل اصلی و مهمی ذکر شده است که در ادامه به توضیح این دلایل می‌پردازیم:
دلایل بسیار مهم علی الراس شدن | |
عدم تکمیل مدارک | ارائه صحیح و کامل مدارک و اسناد مالیاتی برای مودیان بسیار ضروری است. اگر این مدارک ناقص باشند یا اطلاعات مالی نادرستی ارائه دهند، ممیزین مالیاتی به تخمین درآمد و مالیات مودی می‌پردازند تا مالیات علی الراس اعمال شود. |
عدم ثبت مستندات مالی | در صورتی که مستندات مالی به درستی ثبت نشوند ممیزین مالیاتی ممکن است پس از تخمین درآمد و مالیات پرداختی، مالیات علی الراس را اعمال کنند. |
| تاخیر یا عدم ارائه ترازنامه و حساب‌های مالی | اگر مودیان پس از درخواست اداره امور مالیاتی جهت ارائه ترازنامه، حساب سود و زیان، حساب درآمد و هزینه و حساب سود و زیان، تاخیر کنند یا این اطلاعات را به موقع ارائه ندهند؛ ممیزین مالیاتی ممکن است به تخمین درآمد و علی الراس شدن مالیات بپردازند. |
| عدم ارائه مدارک درآمد | عدم ارائه صحیح مدارک مرتبط با هزینه‌ها یا درآمدها، می‌تواند اثرات مالی زیادی بر مبلغ مالیات بگذارد. |
عواقب مالیات علی الراس
در بسیاری از مواقع صاحبان کسب و کارها نسبت به ارائه اظهارنامه و دیگر اسناد درخواستی سازمان امور مالیاتی بی‌تفاوت هستند و تصور می‌کنند که ارائه اطلاعات، تهیه دفاتر قانونی و مدارک مالیاتی بیهوده است و تاثیری در میزان مالیات ندارد. این افراد از عواقب مالیات علی الراس آگاه نیستند و در صورت عدم ارائه اظهارنامه، با جریمه ۳۰ درصدی بر مالیات روبرو می‌شوند.
میزان درآمد دوره‌های ۳ ماه مودی با این استعلام تشخیص داده می‌شود. برای مثال اگر فردی یا شرکتی در هنگام رسیدگی مالیاتی، علی الراس شود و مبلغ ۲۰۰ میلیون تومان از فروش خود کسب کند باید جریمه ۳۰ درصد بر مالیات را به علت عدم تسلیم اظهارنامه بپردازد. در صورتی که این فرد وارد کننده قهوه باشد طبق جدول ضرایب مالیاتی، نرخ سود وارد کننده قهوه ۱۶ درصد است که فرمول محاسبه مبلغ نهایی مالیات به شرح زیر است:
- ابتدا این ۱۶ درصد در ۲۰۰ میلیون تومان ضرب می‌شود: ۲۰۰,۰۰۰,۰۰۰ × ۱۶٪ = ۳۲,۰۰۰,۰۰۰
- سپس عدد حاصل در نرخ ماده ۱۳۱ قانون مالیاتهای مستقیم ضرب خواهد شد: ۳۲,۰۰۰,۰۰۰ × نرخ ماده ۱۳۱ = میزان مالیات
- در مرحله بعدی میزان مالیات به دست آمده را با جریمه ۳۰ درصدی ضرب می‌کنیم تا مقدار جریمه عدم تسلیم اظهارنامه به دست آید: میزان مالیات × ۳۰٪ = جریمه عدم تسلیم اظهارنامه
- در آخر مقدار جریمه عدم تسلیم اظهارنامه با میزان مالیات جمع می‌شود تا مبلغ نهایی مالیات مشخص شود.
آیا مالیات علی الراس حذف شده است؟
این مالیات از نظام مالیاتی از سال ۹۸ به بعد در ایران حذف شده است. این تغییر در روش تشخیص مالیات علی الراس به منظور شفافیت و تحقق عدالت مالیاتی صورت گرفت. سازمان امور مالیاتی اعلام کرده که در رسیدگی به اظهارنامه مالیاتی پس از سال ۹۸ از روش تعیین علی الراس استفاده نمی‌کند و رسیدگی بر اساس اظهارنامه مودیان انجام خواهد شد.
از این رو ارائه یک اظهارنامه کامل و دقیق از سوی مجموعه حسابداری مالیاتی، اهمیت بسیار زیادی دارد و مدیران باید به دقت اطلاعات مالی خود را در اظهارنامه ارائه دهند تا از مشکلات مالیاتی جلوگیری شده و رسیدگی به مالیات‌ها بر اساس اظهارنامه مدیران انجام شود.
آنچه در مالیات علی الراس خواندید
اگر دفاتر مالیاتی به درستی تنظیم نشده باشند و نواقصی در آنها وجود داشته باشد، ممیز مالیاتی ممکن است اظهارنامه مالیاتی را قبول نکند و به تخمین درآمد مودی بپردازد؛ بنابراین توصیه می‌کنیم که در موعد مقرر، مدارک و اسناد مالیاتی را به‌صورت کامل و صحیح در اختیار ممیزین قرار دهید.
در صورت عدم ارائه اظهارنامه مالیاتی و تاخیر در ارسال آن، مالیات علی الراس به‌صورت تخمینی بر اساس قرینه‌ها و قرائن مالیاتی محاسبه می‌شود و می‌تواند مبلغی بیشتر از مالیات واقعی باشد. علاوه بر این، عدم آگاهی از مسائل مالیاتی و نقض قوانین مالیاتی نیز می‌تواند به مالیات علی الراس منجر شود. برای پیشگیری از این مورد، تمامی افراد و شرکت‌ها باید به دقت قوانین مالیاتی را رعایت نمایند و از مشاوره حسابداری و مالیاتی بهره ببرند. شما با استفاده از شرکت‌های مالیاتی معتبر همچون حساب ۲۴، درک بهتری از مالیات علی الراس داشته باشید و پرداخت‌های خود را به سازمان مالیاتی مدیریت کنید.
اطلاعات تماس جهت دریافت مشاوره برای محاسبه مالیات علی الراس | |
✅ نام شرکت: | شرکت حسابداری حساب ۲۴ |
👩💼 خدمات: | انجام کلیه امور مالی و مالیاتی |
| ☎️ مشاوره رایگان: | |
| 💰 تعرفه خدمات: | تماس بگیرید |
سوالات متداول مالیات علی الراس
عدم ارائه مدارک مالیاتی کامل، وجود نواقص در دفاتر و اسناد مالیاتی و عدم آگاهی از قوانین مالیاتی ممکن است منجر به علی الراس شدن مالیات شرکت‌ها یا افراد حقیقی شود. برای پیشگیری از این موضوع، ارائه مدارک مالیاتی کامل و صحیح، رعایت قوانین مالیاتی کشور و بهره‌گیری از مشاوره متخصصان مالیاتی، بهترین راه است.
از آنجایی که محاسبه مالیات به صورت علی الراس غیرمنصفانه به نظر میرسد در سال ۱۳۹۴، مجلس شورای اسلامی خواستار تصحیح نظام قوانین مالیاتی در مورد مالیاتهای مستقیم شد. برای اعتراض به محاسبه این مالیات باید به دیوان عدالت اداری مراجعه کنید و درخواست اعتراض خود را به آن مرجع ارائه دهید.
از جمله معایب روش علی الراس میتوان به فرار مالیاتی، افزایش هزینه دادرسی و کاهش ارزش مالیات وصولی به علت تطویل دادرسی و پرداخت مالیات اشاره کرد. با توجه به موارد فوق در اصلاحیه جدید قانون، تصمیم بر این گرفته شد که روش علی الراس حذف شود؛ اما از زمان نگارش این متن در سال ۱۴۰۱، سازمان امور مالیاتی موفق به حذف مالیات علی الراس به صورت کامل نشده و فقط نام ضریب علی الراس را به ضریب سود فعالیت تغییر داده است.علل علی الراس شدن مالیات چیست؟
در صورت علی الراس شدن مالیات چه باید کرد؟
معایب روش علی الراس چیست؟
بدون دیدگاه