برای جلوگیری از سوء استفاده در کسب و کارها، انجام خدمات حسابرسی، نقش تاثیرگذاری دارد که در این حوزه مبحث حسابرسی داخلی مطرح میشود. حسابرسی داخلی یک فعالیت تضمینی و مشاوره مستقل به شمار می‌رود که برای افزودن ارزش و بهبود عملیات سازمان‌ها طراحی شده است.
این نوع حسابرسی برای شرکتها بسیار اهمیت دارد و می‌تواند ریسک‌ها و ضررهای احتمالی در سازمان‌ها را به حداقل برساند. ایجاد یک سیستم نظارتی برای جلوگیری از اشتباه و سوء استفاده در شرکتها، دغدغه همیشگی مدیران است. با بهره‌گیری از حسابرسی داخلی می‌توان مشکلات مالی سازمان را حل کرد و از صحت گزارشات مالی مطمئن شد. در این مقاله از شرکت حسابداری حساب ۲۴ قصد داریم صفر تا صد حسابرسی داخلی را در این شرکت شرح دهیم و شما را با اهداف آن آشنا کنیم.
حسابرسی داخلی چیست؟
به افرادی که در حوزه حسابرسی تخصص دارند و به تمام امور مالی رسیدگی می‌کنند، حسابرس داخلی می‌گویند. بدون حسابرسی داخلی، امکان بروز خطا در فرایند حسابداری و حسابداری مالیاتی افزایش می‌یابد و پیشگیری از اشتباهات مالی ناممکن است. حسابرسی داخلی، نواقص و ضعف‌های موجود در حسابداری شرکتها و سازمان‌ها را به سادگی مشخص کند. همچنین این حرفه می‌تواند سوء استفاده‌های مالی و انحرافات اقتصادی را نمایان سازد و جلوی ضرر و زیان بیشتر را بگیرد.
از لحظه‌ای که معامله مالی در سازمان‌ها شروع میشود تا وقتی که این معامله در ترازنامه و جمع‌بندی حساب‌ها قرار می‌گیرد، حضور حسابرس داخلی برای ارزیابی این امور ضروری است. یک شرکت حسابرسی یا حسابداری مانند فیلتر اشتباهات عمل میکند تا جلوی بروز اشتباهات مالی را بگیرد. حسابرسان داخلی مسئولیت حقوقی بالایی دارند؛ زیرا کلی اسناد و مدارک شرکتها در اختیار این افراد قرار می‌گیرد تا به کلیه اطلاعات مالی دسترسی داشته باشد؛ ازاین‌رو برای پیشگیری از مشکلات حقوقی، حسابرسان داخلی باید مسئولیت خود را به طور صحیح اجرا کنند.
مهم ترین وظایف حسابرسی داخلی
مدیران شرکتها سعی دارند با انجام امور حسابرسی از تقلب و اشتباهات در کسب‌وکار خود جلوگیری کنند. حسابرس داخلی به شخصی حقیقی یا حقوقی گفته میشود که به تمام اصول و امور حسابرسی مسلط است. از جمله وظایف مهم حسابرس داخلی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
لیست وظایف | |
۱ | حفاظت از دارایی‌ها و مدیریت نیروی انسانی سازمان‌ها |
۲ | بررسی صحت گزارش‌های مالی |
۳ | شناسایی هدر رفت منابع مالی |
۴ | بهبود فرایند نظارت مالی در سازمان |
۵ | نظارت بر اجرای قوانین استخدامی سازمان |
۶ | کنترل و نظارت بر هزینه‌های سازمان |
| ۷ | کنترل صحت و اجرای اسناد مالی |
| ۸ | تجزیه‌وتحلیل صورتهای مالی |
| ۹ | کنترل تمامی حساب‌ها و کلیه فعالیت‌های حسابداری |
| ۱۰ | نظارت بر تناسب چارت سازمانی با وظایف افراد |
| ۱۱ | جستجوی نقایص اقتصادی و مالی پروژه‌ها |
بررسی روش‌های حسابرسی داخلی
کمیته سازمان‌های حامی کمیسیون تردوی (COSO)، یک نهادی دولتی و مستقل است که دستورالعمل‌هایی را برای کسب‌وکارها جهت ارزیابی کنترل‌های داخلی، مدیریت ریسک و جلوگیری از وقوع تقلب ایجاد میکند. چارچوب کنترل‌های داخلی COSO از سال ۱۹۹۲ مورد استفاده قرار می‌گیرد و هدف استفاده از آن، بهبود کارایی و اثربخشی عملیات، گزارش‌ها و تطبیق آنها با قوانین مقررات طراحی شده است. در کنترل‌های داخلی باید ۵ مولفه زیر رعایت شود:
- اجزای محیط کنترلی: محیط کنترلی مبنایی برای مولفه‌های دیگر در نظر گرفته میشود و تعیین میکند که نحوه تدوین استراتژی‌ها و اهداف چگونه باشد. علاوه بر این چگونگی شناسایی و ارزیابی ریسک‌ها توسط این مولفه مشخص میشود.
- ارزیابی ریسک: پایش مستمر ریسک‌ها در روش‌های حسابرسی COSO، حیاتی است. پس از ارزیابی ریسک طبق مراحل حسابرسی داخلی باید واکنش مناسب تعریف شود
- فعالیت‌های کنترلی: فعالیت‌های کنترلی برای کاهش تاثیر نامطلوب ریسک‌ها انجام می‌گیرد.
- اطلاعات و ارتباطات: هدف از جریان‌های اطلاعات و ارتباطات، در اختیار قراردادن دادههای مورد نیاز ذینفعان است.
- فعالیت‌های نظارتی: اثربخشی فرایندهای کنترلی در فعالیت‌های نظارتی بررسی میشود.
نکات مهم در تهیه گزارش حسابرسی داخلی
برای بهبود عملکرد سازمان و شرکتها از طریق حسابرسی داخلی همانند خدمات حسابداری همواره فرصت‌هایی یافت می‌شوند. حسابرس به منظور یافتن این فرصت‌ها باید گزارش‌های مالی را به درستی تنظیم کند. برای تهیه این گزارش، بدون نقض و مناسب برای تحویل مدیران، طی‌کردن مراحل زیر ضروری است:
- یافتن افرادی که در سیستم‌های مالی شرکت نقض یا مشکلی به وجود آورده‌اند.
- هدف‌گذاری برای به رسیدگی به امور مالی
- ایجاد یک گروه حرفه‌ای برای حسابرسی داخلی
- بررسی و ارزیابی تمام امور مالی داخلی سازمان
- ایجاد لیست دادههای گزارش‌های مالی
- اجرایی‌کردن برنامه نهایی حسابرسی داخلی
نقش حسابرسی داخلی در بانک‌ها
حسابرسی به شکل داخلی یک عملکرد مهم در سیستم بانکی است که ارزیابی‌های مستقر و عینی از عملیات کنترل‌های داخلی و فرایندهای مدیریت ریسک بانک را ارائه میکند. نقش حسابرسی داخلی شناسایی خطرات و نقاط ضعف، اثربخشی کنترل‌های داخلی و ارزیابی فرایندهای مدیریت ریسک و ارائه توصیه‌هایی برای بهبود است.
ارائه ارزیابی‌های مستقل از عملیات بانک، به ایجاد اعتماد در توانایی بانک در مدیریت ریسک‌ها و ارائه خدمات مالی قابل اعتماد کمک میکند. از دیگر نقش‌های مهم حسابرسی داخلی می‌توان به شناسایی مشکلات و ضعف‌های احتمالی قبل از تبدیل‌شدن به مسائل جدی اشاره کرد. رویه‌های حسابرسی داخلی به کشف و پیشگیری از تقلب، جرایم مالی و سایر خطراتی که میتوانند بر ثبات مالی بانک تاثیر بگذارند کمک میکند تا قبل از جدی شدن مشکلات، اقدامات اصلاحی انجام گیرد.
حسابرسی داخلی نقش کلیدی در چهارچوب کلی مدیریت ریسک بانک دارد. در واقع شناسایی و رسیدگی به موقع و موثر ریسک‌ها می‌تواند به کاهش ریسک بانک کمک کند تا بانک هنگام شرایط متغیر بازار و روندهای اقتصادی قادر به پاسخگویی باشد.
اهداف و اختیارات حسابرسی داخلی
واحد حسابرسی باید بدون هیچ‌گونه محدودیتی تمام فعالیت‌های سازمان را در بر بگیرد و حسابرسان داخلی باید از اختیار لازم برای دسترسی به کلیه اسناد و مدارک، دارایی‌ها و کارکنان سازمان برخوردار باشند تا فرایندی حسابرسی ثمربخش باشد و حسابرس بتواند مسئولیت‌های خود را به بهترین شکل ممکن انجام دهد. حسابرسی داخلی اهداف گسترده‌ای را دنبال میکند. از مهم‌ترین اهداف حسابرسی داخلی می‌توان به مواردی اشاره کرد:
- فراهم‌سازی و اطمینان‌بخشی نسبت به طراحی و اجرای باکیفیت سیستم‌های کنترل‌های داخلی
- بررسی گردش‌های مالی و حساب‌های بانکی شرکت
- شناسایی عملیات مالی و کنترل بودجه
- تجزیه‌وتحلیل لیست حقوق و دستمزدها
- حفاظت از دارایی‌ها در برابر زیان‌های ناشی از تقلب مدیران و کارکنان
- ارزیابی کیفیت گزارش‌های مدیریت
- اثربخشی عملیات و کارآمدی فرایند تجاری
- شناسایی نقاط مشکل‌آفرین
- ارائه پیشنهادهای مفید برای بهبود عملیات و سودآوری
تفاوت حسابرسی داخلی و خارجی
حسابرسی به شکل داخلی و خارجی از ۳ منظر هدف، هویت و دستور کاری متفاوت است. تفاوت‌های بین حسابرسی داخلی و خارجی شامل موارد زیر هستند:
- سطح استقلال: اولین تفاوت بین حسابرسی خارجی و حسابرسی داخلی سطح استقلال است. حسابرسی خارجی توسط یک شخص ثالث مستقل انجام میشود در حالی که حسابرسی داخلی توسط کارمندان خود شرکت یا بخش حسابرسی داخلی انجام می‌گیرد. در واقع حسابرسی خارجی ارزیابی عینی‌تری از اطلاعات و عملیات مالی یک شرکت ارائه میدهد.
- دامنه ارزیابی: تفاوت دیگر بین حسابرسی خارجی و داخلی، دامنه ارزیابی است. حسابرسی خارجی بر اطلاعات و سوابق مالی متمرکز است و اغلب به یک دوره زمانی خاص مانند یک سال محدود میشود؛ درحالیکه حسابرسی داخلی به عملیات و فرایندهای کلی شرکت تمرکز دارد و می‌تواند طیف وسیعی از موضوعاتی مانند انطباق، مدیریت ریسک، فناوری، سیستم‌ها و منابع انسان را پوشش دهد.
- سطح جزئیات در ارزیابی: سومین تفاوت بین حسابرسی خارجی و داخلی، سطح جزئیات در ارزیابی است. حسابرسی‌های خارجی اغلب جزئی‌تر و عمیق‌تر از حسابرسی‌های داخلی هستند؛ زیرا باید به ذینفعان اطمینان حاصل کنند که صورتهای مالی شرکت، دقیق و مطابق با قوانین و مقررات مربوطه هستند؛ درحالیکه حسابرسی‌های داخلی بیشتر بر شناسایی ریسک‌ها و فرصت‌های بالقوه برای بهبود در عملیات شرکتها تمرکز دارند.
آنچه درباره حسابرسی داخلی باید بدانید
کلیه اموری که به صحت و اعتبارسنجی امور مالی در سازمان‌ها منجر می‌شوند در حوزه حسابرسی داخلی قرار می‌گیرند. حسابرس داخلی از لحظه‌ای که یک معامله مالی در سازمان آغاز میشود تا لحظه‌ای که این معامله در ترازنامه و جمع‌بندی حساب‌ها قرار می‌گیرد، همواره در حال فعالیت و بررسی امور است. مدیریت امور مالی، جلوگیری از سوء استفاده و اشتباه از اهداف اصلی حسابرسی داخلی هستند.
شرکت حسابرسی داخلی مسئولیت حقوقی بالایی دارد؛ زیرا این شرکتها مورد تایید سازمان‌ها هستند و با در اختیار داشتن کلیه اسناد و مدارک میتوانند به تمام اطلاعات مالی دسترسی داشته باشند. از این رو حسابرسان داخلی باید مسئولیت خود را به‌درستی انجام دهند تا درگیر مشکلات حقوقی نشوند. در این مقاله از حساب ۲۴ سعی کردیم شما را با اهداف و اختیارات حسابرسی داخلی و وظایف آن بیشتر آشنا کنیم تا از اهمیت این حرفه در سازمان‌ها و شرکتها مطلع شوید.
سوالات متداول شما درخصوص حسابرسی داخلی
مدیران استفادهکنندگان اصلی حسابرسی داخلی هستند. به جز مدیران، حسابرسان مستقل و هیئتمدیره نیز از حسابرسی داخلی سود میبرند. بهعنوانمثال مدیریت و هیئتمدیره با دانستن آسیبپذیری آنها در برابر تقلب یا مواردی دیگر، میتوانند قبل از وقوع حادثهای که سهامداران ناراضی را به شکایت از آنها سوق دهد به این مشکلات رسیدگی کنند.
حسابرس داخلی بهمنظور پیگیری اهداف مالی و کشف انحرافات مالی مدیران، کلیه اسناد و مدارک شرکت را مورد بررسی و ارزیابی قرار میدهد. درحالیکه حسابرس مستقل فقط به بررسی صورتهای مالی و مدارک مربوط به آنها جهت اثبات صحت عملکرد شرکتها در زمینه مالی میپردازد. حسابرس مستقل مدارک و اسناد مالی شرکت را بررسی میکند؛ ولی حسابرس داخلی علاوه بر مدارک مالی، اسناد غیرمالی شرکت را نیز مورد بررسی قرار میدهد. حسابرس داخلی علاوه بر بررسی دادههای مالی، برای مدیریت مالی آینده نیز برنامهریزی میکند درحالیکه حسابرس مستقل فقط بر روی دادههای مالی گذشته تمرکز دارد. نتیجه بررسیهای حسابرس مستقل به مدیران سهامداران و سایر گروههای ذینفع ارائه میشود. ولی نتیجه بررسیهای حسابرس داخلی به کمیته حسابرسی، هیئتمدیره و مدیریت اعلام خواهد شد.چه افرادی از حسابرسی داخلی سود میبرند؟
تفاوت اصلی حسابرسی داخلی با حسابرس مستقل در چیست؟
بدون دیدگاه