حسابداری صنعتی مهمترین گرایش حسابداری محسوب میشود که نیاز به تخصص زیادی دارد. مدیران و صاحبان واحدهای تولیدی یا خدماتی، باید کنترل لازم بر دستمزدها، بهای تمام شده محصولات و سایر هزینهها را داشته باشند تا با افزایش تولید یا تغییر رویکرد مجموعه، در ارائه خدمات خود با مشکلی مواجه نشوند. در چنین شرایطی بهره‌گیری از مهارت حسابداران صنعتی می‌تواند در بهبود مدیریت مالی و افزایش درآمد واحدهای تولیدی، کمک‌کننده باشد. در این مقاله از شرکت حسابداری حساب ۲۴ توضیحاتی جامع، درباره مفهوم حسابداری بهای تمام شده و کاربرد آن ارائه داده‌ایم تا با اهمیت این مورد و وظایف آن، بیشتر آشنا شوید.
حسابداری صنعتی چیست؟
یکی از شاخه‌های علم حسابداری، حسابداری صنعتی یا حسابداری بهای تمام شده است. در این روش، قیمت تمام شده محصولات و تولیدات واحدهای صنعتی را که جز وظایف حسابدار در شرکت تولیدی است محاسبه می‌کند. از کاربردهای مهم آن، میتوان به ارزیابی ساخت کالاها به‌منظور کاهش هزینهها و تصمیم‌گیری در نحوه قیمت‌گذاری کالاها اشاره کرد.
پیشبینی و برآورد هزینه‌های تولید از جمله اقدامات ضروری در عرصه تولید و پیشرفت شرکت‌های تولیدی هستند. این مجموعه‌ها باید در مورد کنترل هزینهها، از بهای مواد اولیه خود آمار دقیقی داشته باشند تا بتوانند تسلط بیشتری در تعیین قیمت منطقی کالاها پیدا کنند و با ارزیابی بهای تمام شده مواد اولیه در راستای تولید، تصمیمات دقیق‌تری بگیرند. حسابداری صنعتی در راستای تنظیم بودجه، تعیین هزینه‌های استاندارد، برآورد هزینه مراحل تولید، تجزیه انحرافات، تعیین قیمت واقعی عملیات تولیدی و تعیین نمودن سودآوری، نقش مهمی را همانند حسابداری مالیاتی ایفا می‌کند.
وظایف حسابداری صنعتی
وظایف حسابدار صنعتی، تحت تاثیر شرایط مختلفی تعیین میشود و به نوع شرکت و اندازه آن، بستگی دارد. در شرکت‌های کوچک و کسب و کارهای نوپا، احتمال تعریف وظایف، خارج از محدوده، بیشتر بوده ولی در کارخانه‌های صنعتی بزرگ، وظایف این فرد، تخصصی‌تر است. از جمله کارهایی که حسابداران صنعتی موظف به انجام آن هستند، میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- به دست‌آوردن هزینه‌های عملیاتی و جمعآوری آنها
- همکاری در برنامه‌ریزی و اجرای برنامه‌ها، بودجه‌های سازمان و خدمات مالیاتی
- تهیه گزارشات
- قیمت گذاری کالاها و محصولات
- تعیین و تحلیل انحرافات قیمتی و مقایسه هزینه‌های پیشبینی شده و هزینه واقعی
- شناسایی و کنترل هزینهها
- رسیدگی به امور انبار
- جمع آوری اطلاعات اموال و نگهداری آنها
- به دست آوردن بهای تمام شده محصول تولیدی
- بررسی حواله‌های انبار
- پلاک کوبی کلیه اموال
- تهیه گزارش‌های اموال منقول و غیرمنقول
کاربرد حسابداری صنعتی
مدیران با استفاده از علم حسابداری، قیمت تولیدات را تعیین کرده و بهای مواد اولیه، دستمزدها و سایر هزینهها را کنترل و بررسی می‌کنند. برای مثال اگر مدیر، قصد تغییر محصول خود را داشته باشد باید اطلاعات دقیقی از هزینهها و تولید محصول کسب کند تا بتواند تصمیم درستی بگیرد. همان‌طور که از نام حسابداری صنعتی مشخص است، کاربرد این حرفه، در ارتباط با صنعت و موسسات تولیدی خواهد بود. کاربرد حسابدار صنعتی، محدود به واحدهای تولیدی نمی‌شود و در بانک‌ها، بیمه‌ها، مراکز فروش عمده کالا و محصولات، شرکت‌های حمل و نقل باربری شرکت‌های هواپیمایی دانشگاه و بیمارستان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
روش‌های حسابداری صنعتی
در مؤسسات تولیدی یا کارخانه‌ها، به علت نوع فعالیت و شکل فروش محصولات، نیاز مدیریت به اطلاعات بهای تمام شده تولیدات، بسیار دقیق و حساس است. از این رو، مدیران همواره در حال تلاش هستند تا از طریق روش‌های مختلف و حساب‌های کنترلی، در کمترین فرصت، اطلاعات مربوط به بهای تمام شده محصولات را در اختیار داشته باشند. در موسسه حسابداری، این افراد با استفاده از روش‌های مختلف اقدام به انجام این کار می‌کنند. از جمله روش‌های حسابداری صنعتی عبارتند از:
لیست روش ها | |
۱ | هزینه‌یابی جذبی |
۲ | هزینه‌یابی مستقیم |
۳ | هزینه‌یابی برآوردی یا تخمینی |
| ۴ | هزینه‌یابی سفارش کار |
| ۵ | هزینه‌یابی مراحل تولید یا مرحله‌ای |
| ۶ | هزینه‌یابی استاندارد |
| ۷ | هزینه‌یابی بر مبنای فعالیت |
طبقه بندی هزینهها در حسابداری صنعتی
هزینهها به‌منظور محاسبه بهای تمام شده به روش‌های گوناگونی طبقهبندی میشوند. این روش‌ها عبارتند از:
طبقه بندی طبیعی هزینه
هدف از طبقهبندی طبیعی هزینهها، تسهیم صحیح بودجه به بخش‌های مختلف بنگاه اقتصادی است. بر اساس این نوع طبقهبندی، هزینهها به ۲ دسته هزینه‌های ساخت و هزینه‌های تجاری دسته‌بندی میشوند.
طبقهبندی هزینه بر اساس ارتباط آنها با محصول
در این روش طبقهبندی، هزینهها در ۲ گروه هزینه مستقیم تولید و هزینه غیرمستقیم تولید قرار می‌گیرند.
طبقهبندی هزینهها بر اساس تغییر حجم تولید
این طبقهبندی با هدف تعیین بهای تمام شده هر واحد محصول، در اثر افزایش یا کاهش تولید انجام میشود. در طبقهبندی، بر اساس تغییر حجم تولید، انواع هزینهها در حسابداری صنعتی، به ۳ دسته هزینه ثابت، هزینه متغیر و هزینه نیمه متغیر تقسیم بندی میشوند.
اجزا و عوامل حسابداری صنعتی
بسیاری از اشخاص حقیقی و حقوقی به دلیل عدم اطلاع از تعرفه‌های خدمات حسابداری، و آگاه نبودن از ارزش واقعی آن، تمایلی به استفاده از خدمات آنها و همکاری با حسابداران ندارند. این موضوع در نتیجه سبب پرداخت بهای سنگین خواهد شد. مفاهیمی مانند دارایی، درآمد، سرمایه، خرید و فروش، بهای تمام شده، هزینه، بدهی و غیره عناصر اصلی حسابداری هستند. عوامل اصلی بهای تمام شده به‌طورکلی به ۳ دسته زیر تقسیم میشوند:
- مواد اولیه
- دستمزد
- سربار (سایر هزینه‌های تولید)
سایر هزینهها در حسابداری صنعتی
تمامی هزینه‌هایی که در جریان تولید اتفاق می‌افتد، ولی نمی‌توان آنها را به صورت مستقیم و مشخص، به اقلامی از تولید یا محصولی خاص اختصاص داد، سربار کارخانه می‌گویند. از نمونه‌های مشخص این هزینهها میتوان به مواد غیرمستقیم تولید، دستمزد غیرمستقیم، هزینه تعمیرات، هزینه استهلاک ماشین آلات، هزینه بیمه و سایر مواد مشابه اشاره کرد. نمونه‌های ذکر شده تقریبا مشابه عملکرد شرکت خدمات مالی است.
دستمزد چه مفهومی دارد؟
حقوق و حق‌الزحمه‌ای که در جریان تولید و ساخت کالاها به کارگران پرداخت میشود را دستمزد می‌گویند. از مهمترین مواردی که در محاسبه قیمت تمام شده کالا و خدمات تاثیر دارد، حقوق دستمزد پرسنل تولید است. در حسابداری صنعتی باید اطلاعات لازم برای محاسبه و پرداخت حقوق پرسنل تولید، به‌سرعت جمعآوری شده تا کسورات و رقم خالص پرداخت به کارکنان محاسبه شود. حقوق دستمزد حسابداری صنعتی به ۲ بخش زیر تقسیم میشود:
- دستمزد مستقیم: این دستمزد به حقوق و مزایای پرسنلی که به طور مستقیم روی تولید یک محصول فعالیت دارند، گفته میشود. در واقع این هزینه، جزئی از بهای کالای در جریان ساخت است؛ مانند حقوق مزایای کارگران خط تولید، مدیر تولید، مهندس ناظر و غیره
- دستمزد غیرمستقیم: دستمزد غیرمستقیم به حقوق و مزایای پرسنلی که به طور غیرمستقیم در خط تولید یک محصول نقش داشته‌اند، گفته میشود. این هزینه، جزئی از هزینه‌های سربار ساخت است؛ مانند حقوق و مزایای نگهبان سوله، آشپزخانه کارخانه و غیره
تقسیم بندی مواد اولیه چگونه است؟
مواد اولیه رکن اصلی تولید کالا و محصول هستند که به ۲ بخش زیر دسته‌بندی میشوند:
- مواد مستقیم: بخشی از مواد مصرفی که از کالای ساخته شده جدایی ناپذیر هستند و به طور مستقیم در ساخت کالا نقش دارند را مواد مستقیم می‌گویند. برای مثال آرد از مواد مستقیم برای تولید نان محسوب میشود.
- مواد غیرمستقیم: به بخشی از مواد مصرفی که برای تکمیل کالا ضروری است؛ ولی به علت مصرف ناچیز آن، نمی‌توان در تولید به عنوان مواد مستقیم مصرفی طبقهبندی کرد را مواد غیرمستقیم می‌گویند. مانند مصرف میخ در ساخت میز.
مهارت‌های مورد نیاز حسابداری صنعتی
حسابدار صنعتی برای اینکه بتواند به طور صحیح وظایف محوله خود را انجام دهد باید از طریق آموزش و یادگیری، توانایی خود را در زمینه تخصص خود بهبود بخشد. از جمله مهارت‌های مورد نیاز حسابدار صنعتی عبارتند از:
- آشنایی با عوامل تولید
- حسابداری عوامل تولید
- مهارت تهیه گزارش در واحدهای تولیدی
- آشنایی با هزینه‌یابی
- چگونگی تسهیم و سرشکن کردن محصول
- مهارت در تهیه صورت مالی اساسی
- توانایی برقراری ارتباط و تعامل کاری
- توانایی مدیریت و رهبری
- تفکر استراتژیک
- قدرت تصمیم‌گیری صحیح
هر آنچه درباره حسابداری صنعتی گفته شد
هدف حسابداری صنعتی این است که با ارزیابی هزینه‌های متغیر و ثابت در هر مرحله از تولید، مجموع هزینه‌های تولید یک شرکت را به دست آورد. حسابداری بهای تمام شده یا حسابداری صنعتی به کسب و کارها و مدیران، در بودجه‌بندی و افزایش سود شرکت کمک می‌کند. در واقع حسابداری صنعتی، گزارش و تحلیل ساختار هزینه یک شرکت است.
حسابداری بهای تمام شده از اصلی‌ترین ابزارهای مدیریت مالی شرکت‌ها بوده و مزایای بسیاری دارد. از جمله این مزایا میتوان به بهبود مدیریت مالی، افزایش درآمد، کاهش هزینهها، دقت و صحت دریافت اطلاعات مالی، قرار گرفتن اطلاعات مالی در دسترس صاحبان و ذی‌نفعان شرکت، بهبود سیستم گزارش‌دهی مالی و مدیریتی شرکت‌ها اشاره کرد.
سوالات متداول شما درخصوص حسابداری صنعتی
مهمترین تفاوت حسابداری مالی با حسابداری صنعتی این است که در حسابداری مالی هزینهها بر اساس نوع تراکنش طبقهبندی میشوند درحالیکه در حسابداری صنعتی طبقهبندی اطلاعات بر اساس نیاز مدیریت است. حسابداری صنعتی کالا بهعنوان یک ابزار درونسازمانی برای مدیران کاربرد دارد و نیازی به رعایت استانداردهای خاص مثل اصول کلی حسابداری نیست؛ بنابراین میتوان نتیجه گرفت که قوانین حسابداری صنعتی یا حسابداری بهای تمام شده در یک شرکت با شرکت دیگر متفاوت است.
برای تبدیلشدن به یک حسابدار صنعتی اولین راه، ثبتنام دانشآموزان در هنرستان حسابداری است که با گذراندن سال تحصیلی هنرستان حسابداری، دیپلم رشته حسابداری دریافت میشود. علاوه بر دیپلم حسابداری، دانشآموزان میتوانند از دورههای آموزش نرمافزارهای حسابداری صنعتی مختلف نیز بهره ببرند. در آخر پس از اتمام دورههای آموزشی با فعالیت در این زمینه و کسب تجربه کاری و دریافت گواهینامههای مرتبط با حسابداری و مدیریت مالی میتوانند به یک حسابدار صنعتی تبدیل شوند. تفاوت حسابداری صنعتی با حسابداری بهای تمام شده چیست؟
چگونه حسابدار صنعتی شویم؟
بدون دیدگاه