صورتحساب الکترونیکی مالیاتی و انواع آن

صورتحساب الکترونیکی گامی نو در زمینه تجارت است. در دنیای امروز که سرعت حرف اول را می‌زند، استفاده از روش‌های سنتی و کاغذی در کسب‌ و کارها دیگر به‌صرفه و کارآمد نیست. از این‌رو فرایند صدور و دریافت صورتحساب‌ها نیاز به تحول داشت و این تحول حذف روش‌های سنتی بود؛ چون صورتحساب‌های کاغذی نه‌ تنها زمان و هزینه زیادی را به خود اختصاص می‌دادند، بلکه مشکلات زیست‌ محیطی نیز به همراه داشتند.

صورتحساب الکترونیکی به‌عنوان یک سند رسمی و قانونی معاملات تجاری شناخته می‌شود که به‌ صورت الکترونیکی صادر و در سامانه مودیان ثبت خواهد شد. ارائه صورتحساب الکترونیک، الزامات و حساسیت‌هایی دارد و نحوه صدور آن در سامانه مودیان مهارت‌های تخصصی می‌طلبد؛ بنابراین در شرکت حسابداری حساب ۲۴، قصد داریم نکات مهمی را درباره نحوه صدور صورتحساب الکترونیکی مالیاتی ارائه دهیم.

صورت حساب الکترونیکی چیست؟

در سال ۱۳۹۸، قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید. این قانون با هدف ساماندهی فرایند صدور و ارسال صورتحساب‌ها، ایجاد شفافیت در معامله و مبارزه با فرار مالیاتی وضع شد. طبق مفاد این قانون، تمامی صاحبان مشاغل و اشخاص حقوقی موظف به صدور صورتحساب الکترونیکی برای تمام معاملات خود هستند و باید فاکتورهای فروش خودشان را در قالب صورتحساب الکترونیکی برای سامانه مودیان ارسال کنند.

به استناد از متن قانون ذکر شده، صورتحساب الکترونیکی به صورت حسابی گفته می‌شود که دارای شماره منحصر بفرد مالیاتی بوده و اطلاعات مندرج در آن، در بانک اطلاعات یا حافظه مالیاتی فروشنده ذخیره می‌شود. با توجه‌ به توضیحات ارائه شده، در بخش زیر، نکاتی در مورد صورتحساب الکترونیکی ذکر شده است:

• دارای شماره منحصر به فرد مالیاتی است.
• باید به‌ صورت آنلاین و از طریق سامانه مودیان ثبت و ارسال شود.
• صورت‌حساب الکترونیکی باید به مدت ۱۰ سال توسط مودیان مالیاتی نگهداری شود.

معرفی انواع صورتحساب الکترونیکی

استفاده از صورتحساب‌های الکترونیکی مزایای بسیاری برای کسب‌ و کارها و مشتریان رقم می‌زند. از جمله این مزایا می‌توان به صرفه‌جویی در زمان و هزینه، بهبود کارایی، کاهش خطا، حفظ محیط‌ زیست و دسترسی آسان به اطلاعات اشاره کرد.

صورتحساب الکترونیکی به ۳ دسته صورتحساب الکترونیک نوع اول، نوع دوم و نوع سوم تقسیم می‌شود که هر یک از این موارد شامل اطلاعات خاصی بوده و ویژگی‌های منحصر به‌فردی را در برمی‌گیرد. انتخاب نوع مناسب صورتحساب الکترونیکی به نوع معامله و طرفین آن بستگی دارد.

صورتحساب الکترونیکی نوع اول

در این نوع صورتحساب تمامی اطلاعات مرتبط با خریدار، فروشنده، موضوع معامله و نحوه تصفیه آن را مشخص می‌کند. در صورت صدور این نوع صورتحساب، اعتبار مالیاتی و ارزش‌ افزوده برای خریدار محاسبه خواهد شد. صورتحساب خدمات حسابداری نوع اول، شامل موارد زیر است:

• نوع فروش
• نوع خریدار
• تاریخ و زمان صدور
• اطلاعات هویتی خریدار و فروشنده
• مشخصات کالا
• واحد سنجش
• مبلغ واحد و مبلغ کالا
• عوارض
• مبلغ پرداختی نقدی و مقدار نسیه

صورتحساب الکترونیکی نوع دوم

صدور این نوع صورتحساب فقط در صورتی‌که معامله به‌ صورت نقدی انجام شده باشد امکان‌پذیر است. در صورتحساب الکترونیکی نوع دوم اطلاعات کامل فروشنده درج می‌شود و ثبت مشخصات خریدار اعم از نام کد ملی یا کد اقتصادی الزامی نیست؛ از این‌رو اعتبار مالیاتی ارزش‌ افزوده برای خریدار محاسبه نمی‌شود. افرادی که اطلاعات زیادی در این خصوص ندارند، می‌توانند از موسسه حسابداری، صفر تا صد صورتحساب الکترونیکی را بپرسند.

صورتحساب الکترونیکی نوع سوم

این نوع صورتحساب برای معاملاتی است که از طریق درگاه‌های پرداخت الکترونیکی یا دستگاه کارتخوان انجام می‌شود. در واقع صورتحساب نوع سوم، همان رسیدی است که دستگاه کارتخوان یا درگاه پرداخت الکترونیکی به شما می‌دهد.

در نوع سوم صورتحساب الکترونیکی، اطلاعات کمتری نسبت به ۲ نوع دیگر صورتحساب درج شده؛ چون مشخصات خریدار، کالا و خدمات در آن نشان داده نمی‌شود و فقط نام فروشنده بر روی آن ثبت می‌شود. این صورتحساب فاقد الگو بوده و برای خریدار اعتبار مالیاتی لحاظ نمی‌شود.

الگوی صورتحساب الکترونیکی مالیاتی کدامند؟

الگوهایی برای انواع صورتحساب الکترونیکی، جهت صدور صورتحساب بر اساس معاملات و فعالیت‌های مختلف و متناسب با نوع کسب‌ و کار مودیان، مشخص شده است. هر کدام از الگوهای صورتحساب الکترونیکی، دارای اقلام اختصاصی هستند. برخی از اقلام، مشترک با سایر الگوها خواهد بود که در ادامه به توضیح هر یک از این الگوها خواهیم پرداخت. اگر سوالی در مورد این صورت حساب داشتید، مشاوره مالیاتی می‌تواند به شما کمک کند.

الگوی صورتحساب الکترونیکی نوع اول

صورتحساب نوع اول که جزو مهم‌ترین نوع صورتحساب‌ برای شرکت‌ها به شمار می‌رود، در ۷ الگو بسته به صنف و فعالیت صادر می‌شود که شامل موارد زیر است:

• الگوی اول: فروش.
• الگوی دوم: الگوی صورتحساب فروش ارز، مختص صرافی‌ها است.
• الگوی سوم: الگوی صورتحساب طلا جواهر و پلاتین، مختص فروشندگان طلا است.
• الگوی چهارم: طبق الگوی صورتحساب قرارداد پیمانکاری، پیمانکاران باید اقدام به ارسال صورتحساب‌های خود به سامانه مودیان کنند.
• الگوی پنجم: الگوی صورتحساب قبوض خدماتی است.
• الگوی ششم: الگوی صورتحساب بلیط هواپیما، مخصوص آژانس‌های هواپیمایی بوده و تمامی شرکت‌هایی که در زمینه فروش بلیط هواپیما فعالیت می‌کنند، باید طبق این الگو، صورتحساب الکترونیکی خود را برای سازمان امور مالیاتی ارسال کنند.
• الگوی هفتم: الگویی برای شرکت‌های صادراتی محسوب می‌شود که بتوانند با استفاده از آن صورتحساب الکترونیکی خود را صادر کرده و برای سازمان امور مالیاتی ارسال کنند.

الگوی صورتحساب الکترونیکی نوع دوم

این نوع صورتحساب، در شرکت حسابرسی، الگوهای محدودتری دارد. الگوی اول صورتحساب الکترونیکی نوع دوم شامل الگوی فروش و الگوی دوم آن شامل صورت ثابت طلا، جواهر و پلاتین است که به صورت انحصاری مخصوص فروشندگان طلا و جواهرات است.

الگوی صورتحساب الکترونیکی نوع سوم

رسید یا گزارشات دستگاه کارتخوان و درگاه‌های پرداخت الکترونیکی، هر کدام، دارای یک عدد خاص مالیاتی هستند. این صورتحساب الکترونیک بدین معنی است که در رسید پایانه‌های فروشگاهی، اطلاعات بسیار محدودی برای آن ثبت شده است. از این‌ رو این نوع صورتحساب الکترونیکی الگوهای متنوعی ندارد و فقط در یک فرمت خاص ارائه می‌شود.

چرا صورتحساب الکترونیکی را صادر کنیم؟

صورتحساب الکترونیکی مالیاتی مزایای بسیاری برای آن دسته از مودیان مالیاتی دارد که تصمیم به صدور صورتحساب الکترونیکی مالیاتی گرفته‌اند. از جمله مزایای صدور صورتحساب الکترونیکی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• عدم نیاز به ثبت معاملات فصلی: صورت معاملات فصلی یکی از مواردی است که مودیان باید در سامانه معاملات فصلی آن را ثبت کنند؛ ولی مودیانی که برای صدور صورتحساب الکترونیکی مالیاتی اقدام کرده باشند، از ثبت اطلاعات مرتبط با معاملات در سامانه معاملات فصلی معاف می‌شوند.
• عدم تعلق جرایم مالیاتی: با صدور صورتحساب الکترونیکی مالیاتی، از جرایم مالیاتی جلوگیری می‌شود.
• امکان اعتراض به مالیات: مودیانی که صورتحساب الکترونیکی مالیاتی را ثبت کرده‌اند در صورت مخالفت با میزان مالیات تعیین شده توسط ممیز مالیاتی، می‌توانند در مراجع حل اختلاف مالیات، اعتراض کنند.

چه کسانی مشمول صدور صورتحساب الکترونیکی مالیات می شوند؟

مطابق بند ج ماده ۱ قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان مالیاتی، ارسال صورتحساب الکترونیک برای افراد زیر الزامی است:

• تمامی شخصیت‌های حقوقی دولتی
• همه شرکت‌ها و شخصیت‌های حقوقی خصوصی بدون درنظرگرفتن میزان درآمد
• تمامی اصنافی که در پایان یک سال مالی بیش از ۱۸ میلیارد تومان درآمد داشته باشند.
• فعالان صنف طلا
• وکلا
• پزشکان

نحوه صدور صورتحساب الکترونیکی مالیاتی

۲ روش جهت صدور صورتحساب الکترونیکی مالیاتی وجود دارد. روش اول از طریق سامانه مودیان و روش دوم از طریق سامانه ثبت معاملات آنلاین است که مودیان مالیاتی بنا بر ترجیح شخصی خود می‌تواند یکی از این دو روش را انتخاب کنند.

از طریق سامانه مؤدیان

مراحل صدور صورتحساب الکترونیکی از طریق سامانه مودیان به شرح زیر است:

• ابتدا با ورود به درگاه ملی خدمات الکترونیکی سازمان امور مالیاتی به نشانی tax.gov.ir، ثبت‌نام خود را انجام دهید.
• سپس پایانه فروشگاهی مناسبی را جهت صدور صورتحساب و انجام اصلاحات مورد نیاز تهیه کنید.
• مرحله بعدی اخذ گواهی امضای الکترونیکی از مراکز صدور گواهی الکترونیکی است که فهرست و مشخصات آنها در نشانی وبسایت gov.ir درج شده است.
• بعد از آن وارد کارپوشه خود در وبگاه tax.gov.ir شوید؛ سپس پرونده مورد نظر خود را انتخاب کرده و به ترتیب به تکمیل اطلاعات، انتخاب روش ارسال اطلاعات و بارگذاری گواهی امضای الکترونیک بپردازید تا سرانجام شناسه یکتای حافظه مالیاتی را به دست آورید.
• در ادامه طبق استانداردهای اعلامی توسط سازمان امور مالیاتی کشور به پیکربندی و ثبت مشخصات در پایانه فروشگاهی بپردازید.
• در مرحله بعدی با مراجعه به gov.ir، فهرست شناسه کالا / خدمات را دریافت کنید.
• این مرحله مربوط به صدور صورتحساب الکترونیکی است. برای صادر کردن صورتحساب الکترونیکی، قادر هستید از طریق پایانه فروشگاهی، اقدام مورد نظر را انجام دهید.
• در آخر صورتحساب الکترونیکی خود را در سامانه مودیان ثبت و ارسال کنید.

از طریق سامانه ثبت معاملات آنلاین (ثامن)

یکی دیگر از روش‌های صدور صورتحساب الکترونیکی، مراجعه به سامانه ثبت معاملات آنلاین (ثامن) است که طبق مراحل زیر انجام می‌شود:

• ابتدا وارد سامانه درگاه ملی پرداخت مالیات شوید. سپس نام کاربری و رمز عبوری که از سامانه ثبت‌ نام کد اقتصادی دریافت کرده‌اید را وارد کنید.
• پس از ورود به ترتیب روی گزینه عضویت در سامانه و ایجاد کارپوشه بزنید.
• در مرحله بعدی، اطلاعات را ثبت و کارپوشه را ایجاد کنید.
• در آخر به سامانه مودیان بازگردید و نسبت به ارسال صورتحساب‌های خود اقدام کنید.

سوالات متداول شما در مورد صورتحساب‌های الکترونیکی

چگونه می توانیم صورتحساب الکترونیکی مالیاتی خود را مشاهده کنیم؟

به سامانه جامع امور مالیاتی به نشانی my.tax.gov.ir مراجعه کنید. سپس از طریق نام کاربری و رمز عبور خود وارد سامانه شوید. به بخش “خدمات الکترونیک” بروید. در این بخش می‌توانید لیست تمام صورتحساب‌های الکترونیکی خود را مشاهده کنید. برای مشاهده جزئیات هر صورتحساب، می‌توانید روی آن کلیک کنید. برای مشاهده صورتحساب‌های الکترونیکی خود، باید در سامانه مودیان ثبت‌نام کرده باشید. اگر رمز عبور خود را فراموش کرده‌اید، می‌توانید از طریق سامانه مودیان نسبت به بازیابی آن اقدام کنید. اگر در مشاهده صورتحساب‌های الکترونیکی خود مشکل دارید، با پشتیبانی سامانه مودیان تماس بگیرید.

نتیجه گیری در خصوص صورتحساب‌های الکترونیکی

صورتحساب الکترونیکی ابزاری نوین و کارآمد برای ساماندهی فرآیند صدور و ارسال صورتحساب‌ها، ایجاد شفافیت در معاملات و مبارزه با فرار مالیاتی است. این نوع صورتحساب مزایای بسیاری برای صاحبان مشاغل، مشتریان و سازمان امور مالیاتی دارد. بر اساس قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان، تمامی صاحبان مشاغل و اشخاص حقوقی موظف به صدور صورتحساب الکترونیکی برای تمام معاملات خود هستند.

در ایران ۳ نوع صورتحساب الکترونیکی تعریف شده است که با توجه به نوع کسب و کار خود باید یکی از انواع صورتحساب الکترونیکی را صادر کنید. البته هر یک از انواع صورتحساب‌های الکترونیکی الگوهای خاصی دارند که با توجه به نیاز خود می‌توانید از آن بهره ببرید. برای مثال صورتحساب الکترونیکی نوع اول دارای ۷ الگو است که الگوی ششم آن مخصوص آژانس‌های هواپیمایی بوده و طبق آن، این شرکت‌ها موظفند صورتحساب الکترونیکی خود را برای سازمان امور مالیاتی ارسال کنند.

در این مقاله سعی کردیم به‌ تمامی سؤالات و ابهاماتی که در زمینه صورتحساب‌های الکترونیکی ممکن است با آن روبه‌رو شوید، پاسخ دهیم تا اطلاعات جامعی درباره صورتحساب الکترونیکی مالیاتی و نحوه صدور آن به دست آورید. مجموعه حساب ۲۴ یکی از شرکت‌های حسابداری بسیار معتبر است که این شرکت مالیاتی، اطلاعات مفیدی را در اختیار مشتریانش قرار می‌دهد.