استانداردهای حسابداری ایران مجموعه‌ای از دستورالعمل‌ها و قوانینی هستند که هدف آنها سیستم‌بندی و استانداردسازی شیوه‌های حسابداری است. حسابداری یک عملکرد تجاری پیچیده و حیاتی محسوب میشود. بدون وجود استانداردها، هر کسب‌وکاری به طور متفاوت عملکرد خود را مدیریت می‌کند. با به کارگیری استانداردهای حسابداری می‌توان تضمین کرد که شیوه‌های حسابداری شما دقیق و قابل اعتماد هستند و این موضوع برای صاحبان مشاغل و سرمایه‌گذاران بسیار اهمیت دارد.
اگر صاحب یک شرکت بین‌المللی هستید یا به عنوان حسابدار در شرکت‌هایی با هدف بازار جهانی فعالیت می‌کنید باید متناسب با استانداردهای حسابداری بین المللی، گزارشات مالی و حسابداری خود را تهیه و تنظیم کنید. شرکت حسابداری حساب ۲۴، قصد دارد تا شما را با انواع استانداردهای حسابداری ایران و تفاوت آن با استانداردهای حسابداری بین‌المللی آشنا نماید.
استاندارد حسابداری چیست؟
حسابداری، اصول و قوانین خاص و ویژه‌ای دارد که حسابداران باید به آنها تسلط داشته باشند. این اصول در روند امور مالی شرکت‌ها و سازمان‌ها بسیار موثر خواهد بود. به این قوانین و مقررات حسابداری، استاندارد حسابداری می‌گویند. در صورتی که حسابدار، هنگام تنظیم گزارش‌های مالی طبق این استانداردها عمل نکند گزارش‌های او پذیرفته نیست و باید مجدد به تنظیم آن طبق اصول حسابداری بپردازد.
انواع استانداردهای حسابداری مجموعه کاملی از اصول و رویه‌هایی را تشکیل می‌دهند که به یک پارچه‌سازی گزارش‌های مالی توسط حسابدار کمک میکنند. استانداردهای حسابداری ایران تمامی جوانب خدمات مالی یک واحد تجاری را شامل میشوند و راه حل‌هایی با کیفیت برای افزایش بازده کسب و کارها ارائه می‌دهند. از این‌رو تمامی حسابداران باید درک کاملی از انواع استانداردهای حسابداری داشته باشند.
انواع استانداردهای حسابداری ایران
انواع استانداردهای حسابداری ایران در سه گروه استانداردهای عمومی، حسابداری میدانی و حسابرسی گزارشی دسته‌بندی میشوند که در ادامه به معرفی هر یک از این موارد خواهیم پرداخت:
استانداردهای عمومی
استانداردهای حسابداری عمومی، روش‌ها و دستورالعمل‌هایی هستند که در حسابداری شرکت‌های دولتی و شرکت مالیاتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این استانداردها ویژگی‌های یک حسابرس را تعیین میکنند که به شرح زیر است:
- رسیدگی امور حسابرسی باید توسط فرد یا افرادی باشد که دارای صلاحیت و آموزش فنی کافی به عنوان حسابرس هستند.
- یک حسابرس مستقل باید دارای مدرک تحصیلی معتبر از یکی از موسسه‌های مورد تایید انجمن حسابداران نخبه ایران باشد.
- حسابرس باید مستقل بودن رای خود را در تمامی موارد حسابرسی حفظ کند.
استانداردهای حسابداری میدانی
حسابرسی میدانی به پرونده‌هایی اختصاص می‌یابد، که دارای ریسک بالا و اهمیت بیشتری هستند. اکثر پرونده‌هایی که موارد غیراستاندارد در حسابرسی آنها زیاد است توسط حسابرس میدانی مورد ارزیابی مجدد قرار می‌گیرند. این نوع حسابرسی با اینکه زمان بسیار زیادی را از سازمان حسابرسی می‌گیرد و نیاز به نیروهای حرفه‌ای دارد ولی انجام آن ضروری است و نباید نادیده گرفته شود.
استانداردهای حسابرسی گزارشی
استانداردهای حسابرسی گزارشگری، کمک زیادی به شرکت‌ها جهت بررسی امور مالی میکنند. بعد از اینکه حسابدار مدارک کافی و مستندات لازم را جمع آوری کرد باید گزارش نهایی خود را ارائه دهد. یک حسابرس جهت تنظیم و ارائه گزارش باید استانداردهای زیر را در نظر بگیرد:
- تهیه گزارش و بررسی صورتهای مالی طبق اصول پذیرفته شده حسابداری، جهت اطمینان از استاندارد بودن گزارشات
- ارائه گزارش همراه با اظهارنظر درباره صورتهای مالی یا ذکر دلیل عدم اظهارنظر
مزایای استاندارد حسابداری
از جمله مزایای استاندارد حسابداری می‌توان موارد زیر اشاره کرد:
- نتایج واضح و هدفمند: در صورت پیروی از استانداردهای حسابداری می‌توان به نتایج واضح و هدفمندی رسید. این استانداردها نشان می‌دهند که در زمان مشخص شده چه مشکلی برای کسب‌وکار به وجود آمده تا بتوان به سادگی این مشکل را حل کرد. در صورتی‌که عملکرد یک کسب وکار بر اساس استانداردهای حسابداری نباشد با مشکلات متعددی روبرو خواهد شد.
- شفافیت گزارش‌های مالی: استانداردهای حسابداری ایران به شناسایی و اندازه‌گیری رویدادهای اقتصادی در زمان مشخص کمک میکنند تا شفافیت گزارش‌های مالی بالا رود.
- راهنمایی حسابدارن: زمانی که مسئله گزارشگری مالی ایجاد میشود، حسابداران قادرند برای مشخص نمودن آن، به روش ثبت رویداد به GAAP مراجعه نمایند.
- سنجش عملکرد رقبا: اگر جهت ارتقای کسب و کار کوچک خود می‌خواهید عملکرد رقبا یا افرادی را که قرار است در در یک مسیر شغلی با آنها شریک شوید را بررسی کنید استفاده از استانداردها به شما کمک میکنند تا مطمئن شوید شرکت مقابل در چه وضعیتی قرار دارد و امور مالی آن چگونه است.
- قابل قبول بودن گزارش‌های ارائه شده: کسانی که به بررسی صورتهای مالی و گزارش‌های شرکت‌ها یا سازمان‌ها می‌پردازند این کار را بر اساس استانداردهای حسابداری انجام می‌دهند و در صورتی که حسابدار یک شرکت این استانداردها را رعایت کرده باشد گزارش‌های ارائه شده تایید خواهند شد.
اهداف استانداردهای حسابداری چیست؟
استانداردهای حسابداری برای تحقق یک سری اهداف معین تدوین شده‌اند؛ از جمله این اهداف می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- یکسان سازی صورتهای مالی: از مهمترین و اصلی‌ترین اهداف استاندارد حسابداری، کمک به یکسان سازی صورتهای مالی است.
- افشای درست و اصولی: یکی دیگر از اهداف تدوین استانداردهای حسابداری، افشای درست و اصولی اطلاعات مهم حسابداری است.
- تشخیص روش‌های درست ارزش گذاری دارایی‌ها: استانداردهای حسابداری به تشخیص روش‌های درست ارزش‌گذاری دارایی‌ها و تعیین میزان درآمد واحدهای مختلف تجاری کمک میکنند.
تفاوت استاندارد حسابداری ایران با IFRS
مفاهیم نظریه گزارشگری مالی ایران نسبت به IFRS، در بعضی از موارد با هم مشابه هستند ولی تفاوت‌های اندکی نیز دارند که در این بخش قصد داریم به معرفی مهمترین تفاوت‌های صورتهای مالی تهیه شده در ایران با صورت مالی بین‌المللی بپردازیم:
تفاوت در نحوه ارائه صورتهای مالی
در ایران صورتهای مالی شامل ترازنامه، صورت سود و زیان، صورت سود و زیان جامع، صورت جریان وجوه نقد و یادداشت‌های توضیحی هستند. ولی در استاندارد حسابداری بین المللی علاوه بر موارد ذکر شده باید صورت مالی دیگری با عنوان صورت تغییرات حقوق صاحبان سرمایه نیز ارائه شود.
تفاوت در ترازنامه
استانداردهای بین‌المللی در زمینه تهیه ترازنامه‌ها، مباحث گسترده‌ای را پوشش می‌دهند برای مثال موضوع انتقال مطالبات یکی از مواردی است که در استاندارد حسابداری ایران به آن پرداخته نمی‌شود اما در استاندارد شماره IRFS 9 به این موضوع توجه شده است.
تفاوت در صورت سود و زیان
ارائه سود عملیاتی در ایران الزامی است در حالی که در استاندارد بین‌المللی حسابداری به آن توجه نمی‌شود. در IRFS و استاندارد حسابداری ایران، همه اقلام بر اساس ماهیت و کارکرد طبقه‌بندی میشوند ولی با این تفاوت که در ایران، هزینه‌های عملیاتی باید بر اساس روش بهای تمام شده طبقه‌بندی شوند.
تفاوت استاندارد حسابداری ایران با IFRS
در استاندارد سود و زیان جامع ایران، ارائه سود و زیان خالص دوره، سایر درآمدها و هزینه‌های شناسایی شده و تعدیلات سنواتی ضروری است؛ ولی در IRFS فقط ۲ مورد اول ارائه خواهد شد.
سوالات متداول شما در خصوص استانداردهای حسابداری ایران
کمیته تدوین استانداردهای حسابداری که زیر نظر سازمان حسابداری کل کشور است؛ مسئولیت تهیه و تصویب استانداردهای حسابداری را بر عهده دارد. در اواخر دهه ۶۰، سازمان حسابداری ایران شکل گرفت و از آن زمان تاکنون معیارهای تهیه گزارش مالی و استانداردهای حسابداری ایران توسط این سازمان تعیین میشوند.
دامنه کاربرد استانداردهای حسابداری، تهیه صورتهای مالی با مقاصد عمومی است که به منظور ارائه اطلاعات مفید در مورد عملکرد مالی و انعطاف پذیری مالی یک واحد تجاری تنظیم میشود. این استانداردها در مورد کلیه صورتهای مالی مشاغلی که در بخش خصوصی یا عمومی فعالیت دارند کاربرد دارد. با اینکه استانداردهای حسابداری ایران معطوف به واحدهایی هستند که با هدف کسب سود فعالیت میکنند، اما در مورد واحدهای غیرانتفاعی نیز با اعمال تعدیلات لازم، کاربردی عمل خواهند کرد.استانداردهای حسابداری ایران توسط چه سازمانی تصویب می شود؟
دامنه کاربرد استاندارد حسابداری چیست؟
آنچه در استانداردهای حسابداری ایران خواندید
استاندارد حسابداری ایران مجموعه‌ای از اصول، استانداردها و رویه‌های رایج است که اساس سیاست‌ها و رویه‌های حسابداری مالی را تعریف می‌کند. این موارد برای کلیه صورتهای مالی یک واحد تجاری مثل دارایی‌ها، بدهی‌ها، درآمدها، هزینه‌ها و حقوق صاحبان سهام اعمال میشود.
بانک‌ها و سرمایه‌گذاران برای اینکه از دقیق بودن اطلاعات مطمئن شوند، از یک واحد تجاری برای استانداردهای حسابداری استفاده میکنند. این استانداردها، روشن بودن و شفافیت گزارشگری مالی را بهبود خواهند بخشید. تمامی شرکت‌هایی که در حوزه بین المللی کار میکنند، از استانداردهای بین‌المللی حسابداری، پیروی خواهند کرد که توسط گروهی معتبر، تنظیم شده است.
استانداردهای حسابداری راهی برای سنجش کیفیت کار حسابرسان نیز به شمار می‌روند. هم‌چنین دسته‌بندی آنها در ۳ گروه استانداردهای عمومی، استانداردهای میدانی و استانداردهای گزارشگری قرار می‌گیرند. در این مطلب سعی کردیم شما را با مفهوم استانداردهای حسابداری و مزایای آن آشنا کنیم تا از اهمیت شناخت این استانداردها آگاه شوید. شرکت حساب ۲۴، ارائه دهنده انواع خدمات مالیاتی و مالی، آماده پاسخگویی سوالات شما در مورد استانداردهای حسابداری ایران خواهد بود.
بدون دیدگاه